Zazdrość

Tytuł: ZAZDROŚĆ

Rok: 2001

Dane techniczne:Barwny. 71 min.Premiera: 10.12.2001

Opis: „Zazdrość jest pasją, która żarliwie szuka powodów do cierpienia”. Myśl niemieckiego filozofa Friedricha Schleiermachera posłużyła za motto telewizyjnej adaptacji sztuki „Zazdrość na trzy faksy” coraz modniejszej w świecie, niemieckojęzycznej autorki powieści i dramatów, a także dzieł z pogranicza filozofii, socjologii i etyki. Esther Vilar (ur.1935), pisarka i lekarka, urodziła się w Buenos Aires w rodzinie niemieckich emigrantów (matka była Niemką, ojciec Żydem), lecz Argentyna nie stała się jej ojczyzną. Jak zauważyła, widocznie rodzice zarazili ją poczuciem obcości. Za oceanem skończyła medycynę, kontynuowała studia w Monachium. Mieszkała również w Szwajcarii i we Francji, w Londynie i ostatnio w Barcelonie, ale zawsze pisała po niemiecku. Jej fascynacja dramatem zaczęła się od przypadkowej lektury sztuk Czechowa, później porwali ją Gombrowicz i Szekspir. Jednak pierwszym krokiem Esther Vilar na drodze ku sławie był trzytomowy cykl eseistyczny „Tresowany mężczyzna”, „Płeć poligamiczna” i „Koniec tresury”, gdzie polemizowała z koncepcjami lansowanymi przez Ruch Wyzwolenia Kobiet. W głośnej książce „Starość jest piękna” protestowała przeciwko wszechobecnemu w kulturze Zachodu kultowi młodości. We wczesnych latach 80. międzynarodową widownię zbulwersowała sztuka „Amerykańska papieżyca”, o roli kobiety w Kościele katolickim. Uznanie wzbudziły także „Królowa i Szekspir” w Teatrze TV z Mają Komorowską i w Teatrze na Woli z Niną Andrycz) oraz dramat „Speer”, wystawiony w Londynie przez Klausa Marię Brandauera. Jak wyznała Esther Vilar w rozmowie z tłumaczką sztuki, teatr musi „albo zmuszać do płaczu, albo do śmiechu”. „Zazdrość na trzy faksy” (w oryginale „Eifersucht”) łączy w sobie elementy komediowe, nawet farsowe, z poważną, czasami ironiczną refleksją na temat psychiki kobiet, ich tęsknot i ograniczeń wynikających z płci i wieku. Sztuka miała swą polską premierę w grudniu 2000 w warszawskim Teatrze Nowym, a recenzenci delektowali się aktorstwem damskiego trio: Grażyny Barszczewskiej, Katarzyny Figury i Aleksandry Ciejek. Panowie mają tu bowiem niewiele do powiedzenia. Trzy kobiety w różnym wieku, mieszkające w nowoczesnym, luksusowym apartamentowcu, kochają tego samego mężczyznę. Jedna jest wziętą prawniczką, druga architektem, trzecia studentką. Nic o sobie nie wiedzą i nigdy się nie spotkały, do chwili, gdy druga, a potem trzecia nawiązuje romans z mężem pierwszej. Walczą o prawo do „swojego” mężczyzny wszelkimi sposobami, komunikując się za pomocą faksów. Kolejne przekazy popychają rywalki w otchłań rozpaczy bądź na wyżyny euforii, w piekło cierpienia, strachu, zazdrości. Jednak w pewnych okolicznościach uczucia destrukcyjne również mogą się stać bodźcem inspirującym. Atrakcyjna, niezależna kobieta sukcesu, 36-letnia architekt Kama Stern, pisze właśnie swój pierwszy list do sąsiadki mieszkającej trzy piętra wyżej. Jest początek maja, Kama tryska humorem. Gratuluje pani mecenas, osobie nieprzeciętnie mądrej i mimo ukończonych 50 lat niesłychanie atrakcyjnej, spektakularnego zwycięstwa w kolejnym procesie. Proponuje, by Helena Stawiska oddała jej swego męża, którego Kama szaleńczo kocha od chwili, gdy razem utknęli w windzie wieżowca. Zdumiona pani adwokat szybko wyjaśnia sprawę, ale panna Stern nie daje za wygraną. Jako współprojektantka budynku zna wszystkie, niedostępne dla mieszkańców przejścia i otwory. Podpowiada zdradzanej żonie, jak i kiedy będzie mogła zobaczyć własnego męża w akcji, w sypialni młodszej rywalki. Helena zgadza się na rozwód, nie umie jednak zrezygnować z koszmaru podglądania Leszka i jego nowej partnerki. Wyniszczająca obie kobiety wojna podjazdowa trwa. Triumfująca Kama korzysta z każdej okazji, by pognębić pokonaną. Helena nie pozostaje jej dłużna. Mijają miesiące. W końcu października Leszek pojawia się z nową dziewczyną u boku. Helena natychmiast faksuje do Kamy, że on „ćwiczy tę samą dyscyplinę już na innym piętrze „. Inka, ta trzecia, ma 25 lat, studiuje i wyznaje filozofię buddyjską. Poznawszy poprzednie kobiety „swojego” mężczyzny, pragnie zawrzeć z nimi „pokój przez wielkie P”. Kama przeżywa piekło, Helena się odradza. Inka, z pozoru pełna wewnętrznej harmonii, pod wpływem miłości i zazdrości zmienia się wręcz niewiarygodnie. Leszek wydaje się trochę zmęczony ustawicznym „podążaniem drogą instynktu biologicznego”. A tu znowu jest początek maja… [PAT]

Autor: Esther Vilar
Przekład: Bożena Intrator
Adaptacja: Krystyna Janda
Reżyseria: Krystyna Janda
Współpraca reżyserska: Elżbieta Turska
Zdjęcia: Edward Kłosiński
Operator kamery: Jan Holoubek
Współpraca operatorska: Witold Garwoliński (Farat Film),Paweł Piastowicz(Magnum Grip Service),Andrzej Strużyński(Magnum Grip Service)
Operator ramienia kamerowego: Andrzej Borkowski , Sylwester Włodawski
Oświetlenie: Sławomir Grinka , Piotr Kryska ,Artur Łapot , Henryk Bazydło
Scenografia: Maciej Putowski
Kierownictwo budowy dekoracji: Krzysztof Ruta
Rekwizyty: Tadeusz Kołdyj , Henryk Ulatowski
Kostiumy: Magdalena Maciejewska
Współpraca kostiumograficzna:Marzena Wardzyk ,Karolina Sawicka
Opracowanie muzyczne: Wojciech Borkowski
Dźwięk: Wacław Pilkowski , Michał Muzyka
Współpraca dźwiękowa: Zbigniew Sadowski
Montaż: Milenia Fiedler
Współpraca montażowa: Hanna Kobus , Iwona Rudnicka
Charakteryzacja:Magdalena Łęcka
Opracowanie graficzne: Michał Fraj ,Olaf Przybyszewski
Efekty specjalne:Michał Fraj , Olaf Przybyszewski
Efekty pirotechniczne:Janusz Bykowski ,Witold Gajzler
Ewolucje kaskaderskie: Jacek Jeleń , Maciej Maciejewski
Koordynacja kaskaderska: Zbigniew Modej
Kierownictwo produkcji: Małgorzata Jurczak
Współpraca produkcyjna: Agata Deka , Maria Stefaniak ,Grzegorz Łozowski ,Henryk Bogusz
Kierownictwo planu:Leszek Jarosz
Sekretariat planu:Rafał Rossa
Dyżurny planu: Marcin Bogdanowicz , Marcin Walichnowski
Producent wykonawczy: Paweł Rakowski
Produkcja wykonawcza: Skorpion Art
Produkcja: Telewizja Polska – Agencja Filmowa (dla Teatru TV TVP S.A.)
Obsada aktorska:Krystyna Janda (Helena Stawiska), Dorota Segda (Kama Stern),Maria Seweryn (Inka Maria Rudnik), Jan Englert (Leszek Stawiski), Maciej Wojdyła (Mężczyzna z windy), Rafał Dziemidok(Golfista)

Nagrody
2002 Edward KłosińskiSopot (Krajowy Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru TV „Dwa Teatry”)-nagroda za zdjęcia
2002 Krystyna JandaKazimierz Dolny (Lato Filmów)-nagroda dla najlepszego spektaklu Teatru Tv

: Utwory muzyczne
Wykonanie muzyki:Astor Piazzolla