Wiśniowy sad

Tytuł: WIŚNIOWY SAD (1994)

Rok: 1994

Dane techniczne: 111 min.

Opis: „Wiśnowy sad” okrzyknięto najwybitniejszym dramatem w dorobku Antoniego Czechowa. Napisany w 1903 roku, na kilka miesięcy przed śmiercią pisarza, uznany został za jego duchowy testament, dojrzałą syntezę Czechowowskiej wizji świata. Jest zarazem „Wiśniowy sad” poruszającą opowieścią o przemijaniu, nieuchronnej utracie widzialnych i namacalnych przedmiotów ludzkiej miłości, przywiązania, tęsknoty. Pesymistycznym i bolesnym skutkom upływu czasu przeciwstawił jednak Czechow ciepły liryzm i pogodną ironię w przedstawianiu swoich bohaterów. Wszyscy oni są przecież w jakimś sensie przegrani. Poddają się niesionym przez życie koniecznościom.
Powracająca do rodzinnej posiadłości Lubow Raniewska ma za sobą nieudane małżeństwo, stratę syna, roztrwoniony majątek. Mimo praktycznych rad Łopachina nie może (nie chce?) zdobyć się na drastyczne kroki dla ratowania choć części posiadłości. Oddaje się wspomnieniom, biesiadom, spotkaniom ze starymi znajomymi…aż do finałowej klęski. Podobnie jej brat Gajew – przywiązany do tradycji i układów społecznych, które już nie istnieją, trochę przypomina zabytek z odległej epoki. Być może piękny, lecz na tle teraźniejszości wyglądający dziwacznie i śmiesznie. Z kolei Łopachin – synonim współczesności. Ambitny syn chłopski, który dzięki pomocy Raniewskiej przeobraził się w rzutkiego człowieka interesów. Jego kreatywny, twórczy stosunek do rzeczywistości to także złuda – zdaje się mówić Czechow. Wokół tych trzech postaci krążą inne. Wzruszający w swym konserwatyzmie sędziwy lokaj Firs, pocieszny niedojda – erudyta Jepichodow, zapowiadający rok 1917 „wieczny student” Pietia Trofimow, pod maską oschłości skrywająca nieodwzajemnione uczucie Waria. Geniusz Czechowa sprawił jednak, że wszyscy oni, choć poruszani niewidzialną ręką Losu, w niczym nie przypominają bezwolnych marionetek. Każdy nosi w sobie jakiś dramat. Pozornie niewidoczny i rozdrobniony w potoku banalnej codzienności, lecz jakże dojmujący.
Spektakl został zrealizowany w plenerach i osiemnastowiecznych, autentycznych wnętrzach. Dzięki temu nostalgiczna wymowa sztuki zyskała dodatkowy wizualny odpowiednik. Nie zatarły się przy tym stricte teatralne walory Czechowowskiego dramatu: mistrzostwo w operowaniu milczeniem, umiejętność budowania intrygującej fabuły z pozornie bezbarwnych zdarzeń. Zgodnie z zaleceniami samego autora: „Niech na scenie wszystko będzie równie proste i równie zawiłe jak w życiu. Ludzie jedzą obiad, a tymczasem rozstrzyga się ich szczęście, łamie ich życie”. [PAT]

Autor: Antoni Czechow
Przekład: Czesław Jastrzębiec-Kozłowski
Reżyseria: Andrzej Domalik
Zdjęcia: Tomasz Wert
Scenografia: Jagna Janicka
Kostiumy: Jagna Janicka
Muzyka: Jerzy Satanowski
Obsada aktorska: Krystyna Janda (Lubow Raniewska), Marta Kalmus (Ania), Małgorzata Hajewska-Krzysztofik (Waria),Władysław Kowalski (Leonid Gajew), Jerzy Radziwiłowicz(Jermołaj Łopachin), Jerzy Stuhr (Siemion Jepichodow), Szymon Kuśmider (Piotr Trofimow), Andrzej Hudziak (Borys Simeonow-Piszczyk), Ewa Telega (Szarlota), Michał Pawlicki (Firs), Zbigniew Zamachowski (Jasza), Joanna Żurawska (Duniasza), Krzysztof Bochenek , Łukasz Żurek