Teatr Atelier na kolejne 15 lat w Sopocie. Po gali 25. Lata Teatralnego

Teatr Atelier na kolejne 15 lat w Sopocie. Po gali 25. Lata Teatralnego

27 sierpnia 2018
autor: Łukasz Rudziński

Od 25 lat sezony wakacyjne urozmaica trójmiejskiej publiczności Teatr Atelier w Sopocie. W 1994 roku byli pierwszymi, którzy grali spektakle latem. 26 sierpnia podczas uroczystej Gali z okazji 25-lecia Lata Teatralnego w Teatrze Atelier podpisano umowę na dzierżawę sceny w okresie letnim przez Teatr Atelier na kolejne 15 lat. Głównym punktem wydarzenia było przejmujące oratorium „Pamiętnik z Powstania Warszawskiego” Krystyny Jandy.

Wszystko zaczęło się w 1994 roku. Wtedy wybrano siedzibę Teatru Atelier, którą okazał się barak umieszczony przy plaży obok Grand Hotelu. Ze stanu ruiny własnymi siłami zaadaptowano go na potrzeby sceny teatralnej z niewielką kawiarnią. Pierwsze Lato Teatralne rozpoczęło się 9 lipca 1994 roku. Pod jego koniec teatr odwiedziła Agnieszka Osiecka, którą atmosfera tego miejsca zachwyciła na tyle, że związała się z nim na kilka ostatnich lat swojego życia. Teatr Atelier od nieznanego szerzej małego teatru stawał się zauważalnym i wyczekiwanym punktem na teatralnej mapie Trójmiasta. Dzięki niemu twórcy z różnych stron Polski spotykali się w Sopocie. Szybko wybudowano obecny gmach, miejsce wydarzeń artystycznych Teatru na Plaży (poza okresem letnim) i Teatru Atelier (wakacje).

Gala z okazji 25. Lata Teatralnego w Teatrze Atelier była okazją, by docenić twórców teatru. Medale okolicznościowe z sentencją „Nic z niczego nie w powstaje” przyznał marszałek Mieczysław Struk jego założycielom André Ochodlo (dyrektorowi Teatru Atelier) i Barbarze Wiszniewskiej (prezes Fundacji Teatru Atelier im. Agnieszki Osieckiej) oraz Jerzemu Satanowskiemu, który na potrzeby Teatru Atelier od wielu lat współtworzy liczne przedsięwzięcia muzyczne (z Konkursem „Pamiętajmy o Osieckiej” i spektaklami muzycznymi na czele). Nagrody Barbarze Wiszniewskiej i André Ochodlo przyznał także prezydent Sopotu Jacek Karnowski.

Największym prezentem dla twórców Teatru Atelier od prezydenta Sopotu była jednak umowa na dzierżawę sceny Teatru Atelier i pomieszczeń biurowych na kolejne 15 lat. Umowę trójstronną – pomiędzy Teatrze Atelier, miastem Sopot i Bałtycką Agencją Artystyczną Bart (zarządcą obiektu) – podpisano uroczyście w obecności widzów Gali. Umowę podpisali Jacek Karnowski, Anna Łukasiak (przewodnicząca Komisji Kultury, Promocji i Współpracy Zagranicznej miasta Sopot), Eugeniusz Terlecki (szef Bałtyckiej Agencji Artystycznej BART) oraz prezes Fundacji Teatru Atelier Barbara Wiszniewska.

Głównym wydarzeniem, które uświetniło tę miłą i znaczącą dla Teatru Atelier uroczystość, był koncert/oratorium w reżyserii i adaptacji Krystyny Jandy z pięcioosobowym chórem i liczącym tylu członków zespołem muzycznym – „Pamiętnik z Powstania Warszawskiego”. Koncert powstał na 70. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego w 2014 roku. Swoją premierę miał w Muzeum Powstania Warszawskiego. Na potrzeby Teatru Atelier koncert wznowiono, zaś Krystyna Janda wraz z zespołem wykonała go w Sopocie w sumie trzykrotnie.

Wydarzenie powstało na podstawie „Pamiętników z Powstania Warszawskiego” Mirona Białoszewskiego pomyślano jako mariaż muzyki i słowa. Muzyczne frazy Białoszewskiego w zgrabnej adaptacji Krystyny Jandy świetnie komponują z formą oratoryjną. Proste, krótkie zdania (m.in. „I wydobywanie. I odsypywanie. I gaszenie. I pomoc. I nowe bomby. I krzyk”) w połączeniu z elementami litanii i innych modlitw robią piorunujące wrażenie. Dramat Warszawy, ludzi usiłujących przetrwać i tych ginących pod gruzami lub z rąk hitlerowców, opisano niezwykle sugestywnie, prowadząc narrację od początku do końca powstania.

Niezwykle ważną rolę odgrywa tu muzyka Jerzego Satanowskiego, która inspirowana jest odgłosami wojny, świstem pocisków, dźwiękami eksplozji. Muzycy budują dramaturgię pełną niepokoju, odwzorowującą lęki, obawy, nadzieje i rozpacz powstańców. Ich codzienność słowami Białoszewskiego opisuje z kolei pięcioosobowy chór składający się z dwóch sopranów (Anna Gadt, Iwona Kmiecik), altu (Agnieszka Kiepuszewska), basa (Wojciech Myrczek), tenora (Marcin Wawrzynowicz) oraz Krystyny Jandy (głos prowadzący).

Chór dopowiada, komentuje, nakreśla tło zdarzeń, których istotę w krótkich, żołnierskich frazach oddaje Janda. Najbardziej przejmująco brzmią „Starówka” i „Kanały” – o ucieczce na Stare Miasto i o ewakuacji kanałami ze zbombardowanych dzielnic, ale każdy z utworów „Pamiętników z Powstania Warszawskiego” ma dużą siłę rażenia.

Kompozycji wizualnej spektaklu dopełnia panujący półmrok wraz z kilkudziesięcioma fotografiami zbombardowanej Warszawy i powstańców, wyświetlanymi za plecami artystów. Wszystko precyzyjnie zaplanowano, również stopniowe wygaszanie sceny – w mroku pogrąża się chór, potem muzycy, aż wreszcie światło gaśnie przy ostatnich kwestiach Jandy. W ten sposób powstał przejmujący, perfekcyjnie skomponowany hołd wobec powstańców, podkreślający – bez zbędnego patosu – skalę dramatu zniszczonego miasta, urastającego tu do rangi symbolu cierpienia wszystkich ofiar II wojny światowej.

Reżyserką, autorką adaptacji tekstu Mirona Białoszewskiego i głosem prowadzącym narrację w oratorium o zagładzie miasta jest Krystyna Janda.
fot. Maciej Czarniak / trojmiasto.pl

https://kultura.trojmiasto.pl/Teatr-Atelier-na-kolejne-15-lat-w-Sopocie-Po-gali-25-Lata-Teatralnego-n126786.html