Odbita sława

Tytuł: ODBITA SŁAWA

Rok: 1996

Dane techniczne: 99 min.

Opis: W twórczości Ronalda Harwooda (ur.1934) często pojawiają się wątki autobiograficzne, przywoływane jawnie, jak w powieściowej sadze własnej rodziny „Dom”, bądź w sposób bardziej zakamuflowany, jak choćby w znanej widzom Teatru TV sztuce „Inne czasy”, gdzie angielski dramaturg przypomniał miejsce swego urodzenia, południowoafrykańskie Cape Town, świat lat dziecinnych i postaci rodziców. Dotyczy go więc osobiście problem, który podejmuje w „Reflected Glory” (1992). Czy artysta ma prawo wykorzystywać w sztuce własne przeżycia, tajemnice rodzinne, intymne sprawy najbliższych. Czy sztuka, która żywi się autentycznymi przeżyciami, jest zwierciadlanym odbiciem życiowej prawdy, czy też jest pasożytowaniem na ludzkich słabościach, ułomnościach, nieszczęściach.
Wyrazicielami dwóch przeciwstawnych racji w tym sporze są dwaj bracia, sławny dramaturg i reżyser Michael Manx i starszy o kilka lat Alfred, restaurator i właściciel znanego lokalu „Cafe de la Posta”. Bracia Manx, podobnie jak autor sztuki wywodzący się z rodziny żydowskiej (co celnie sygnalizuje zwłaszcza odtwórca roli Alfreda), nie rozmawiali ze sobą od dziesięciu lat. Kością niezgody stała się sztuka Michaela „Sprawy rodzinne”, która jemu przyniosła międzynarodowy rozgłos, a matkę, ojca, innych krewnych – zdaniem Alfreda – wystawiła na pośmiewisko całego świata. Michael chce pogrzebać „groteskową wrogość”, zaprasza brata na spotkanie do swojego londyńskiego teatru „Akropolis”. Przybycie jowialnego restauratora, który wciska wszystkim firmowe wizytówki i opowiada anegdoty, z których sam najgłośniej się śmieje, krzyżuje plany Susan. Żona i czołowa aktorka w zespole Manxa z okazji urodzin męża zaprosiła do teatru grono przyjaciół i chce jak najszybciej pozbyć się wciąż zagniewanego szwagra. Jednak na widok Micheala Alfred wymazuje z pamięci całą nienawiść i gorycz. Gdy bracia padają sobie w ramiona, pojawia się pierwsza wątpliwość, czy ich pojednanie jest autentyczne. O co naprawdę chodzi słynnemu reżyserowi, gdy uprzedza swoich współpracowników, że z jego bratem trzeba postępować ostrożnie. Czy nowa sztuka o związkach braterskich, którą właśnie zamierza wystawić, istotnie stanie się „gałązką oliwną”, czy znów będzie naruszeniem prywatności osoby sportretowanej jako „Mój brat”. Ronald Harwood, mistrz w swoim rzemiośle, mnoży potęgujące napięcie pytania. Alfred jest przekonany, że Michaelowi zależało nie na pogodzeniu się z bratem, lecz wyłącznie na uniknięciu kłopotów i kosztów wielce prawdopodobnego procesu o zniesławienie. Poleca swemu adwokatowi uzyskać zakaz wystawiania sztuki. Michael błaga, aby nie cenzurował utworu, którego nie zna. Przygotowuje prywatny pokaz. Sceny ze sztuki, w większości zrealizowane w ujmująco żartobliwej konwencji, przypominają kluczowe zdarzenia z życia braci z różnych okresów. Odsłaniają wzajemne skomplikowane relacje i źródła rozdźwięków pomiędzy nimi. Nie rozładowują jednak podstawowego konfliktu. Obaj bracia są przekonani, że ten drugi „świeci światłem odbitym” od niego. Mówią o pojednaniu i miłości wzajemnej, ale każdy ma na względzie przede wszystkim własne dobro. Szczerość ich intencji w zaskakujący sposób weryfikuje życie. [PAT]

Autor: Ronald Harwood
Przekład: Michał Ronikier
Reżyseria: Janusz Zaorski
Zdjęcia: Andrzej Wolf
Scenografia: Barbara Kędzierska
Kostiumy: Barbara Kędzierska
Muzyka: Tomasz Bajerski
Obsada aktorska: Janusz Gajos (Alfred), Daniel Olbrychski(Michael), Krystyna Janda (Susan), Grzegorz Damięcki (Derek),Artur Żmijewski (James), Agnieszka Czekańska (Regina), Marcin Troński (Robert)