BOSKA KRYSTYNA JANDA
Krystyna Jolanta Janda, znakomita i popularna polska aktorka filmowa i teatralna, a ponadto prozaiczka, felietonistka, piosenkarka oraz dyrektorka teatru. Ma na swoim koncie wiele artystycznych sukcesów; ostatnio wiele mówiło się o przedstawieniu Teatru Telewizji pt. Boska, w którym fenomenalnie zagrała główną rolę.
Urodziła się 18 grudnia 1952 w Starachowicach. Jest absolwentką Państwowego Liceum Plastycznego. W 1975 roku ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. W teatrze zadebiutowała rolą Doriana Graya w przedstawieniu Portret Doriana Graya Johna Osborne’a (wg Wilde’a) oraz rolą Niny Zarzecznej w spektaklu Czajka Antoniego Czechowa.
Powszechnie uważa się, że jej debiutem filmowym była rola Agnieszki w filmie Andrzeja Wajdy – Człowiek z marmuru (1976). Po raz pierwszy na ekranie pojawiła się jednak w 1973 r. w serialu Czarne chmury jako dziewczyna tańcząca na chłopskim weselu. Grywa najczęściej postacie kobiet silnych i zdecydowanych o bogatym życiu wewnętrznym. Do najbardziej znanych należą jej role w filmach: Człowiek z żelaza, Przesłuchanie oraz Kochankowie mojej mamy.
Od lat 80. gra nieprzerwanie w filmach kinowych i telewizyjnych oraz w sztukach teatralnych. Od 10 lat także reżyseruje w teatrze i telewizji. Ma na swoim koncie reżyserię filmu fabularnego Pestka, według kultowej powieści o miłości autorstwa Anki Kowalskiej. Przez krytyków filmowych został on uznany za jeden z najlepszych debiutów filmowych.
W teatrze zagrała około 60 ról od antyku przez Szekspira do współczesnego repertuaru teatralnego polskiego i światowego. Przy czym ma na swoim koncie sukcesy właściwie we wszystkich gatunkach scenicznych. Największym sukcesem była Medea Eurypidesa. Główne role w Shirley Valentine i Edukacja Rity zagrała ponad 400 razy. Miała w swoim repertuarze wiele monodramów, z których każdy był sukcesem. Zagrała także około 45 ról od klasycznych do współczesnych w Teatrze Telewizji oraz około 50 ról w filmach fabularnych.
Jest jedną z ulubionych aktorek Andrzeja Wajdy. Poza Człowiekiem z marmuru, kontynuowała współpracę z reżyserem w jego kolejnych dziełach, jak np.: Człowiek z żelaza, Dyrygent czy Bez znieczulenia.
Jest laureatką wielu nagród przyznawanych w Polsce, jak i na świecie. Za rolę w filmie Przesłuchanie otrzymała Złotą Palmę na festiwalu w Cannes, a za rolę w filmie Zwolnieni z życia Waldemara Krzystka – Srebrną Muszlę w San Sebastian. Za rolę w filmie niemiecko-francuskim Laputa Helmy Sanders-Brahms została nagrodzona na festiwalu w Montrealu.
Gra, śpiewa, reżyseruje, pisze felietony, wydała 6 płyt i 5 książek. Wielokrotnie nagradzana jako najpopularniejsza i najbardziej ceniona aktorka w kraju. W roku 1998 w ankiecie Koniec wieku przeprowadzonej przez tygodnik Polityka została wybrana do grona najwybitniejszych aktorów XX wieku.
W 2000 roku odbyła jedną z największych tras teatralnych w historii polskiego teatru (Sto twarzy Krystyny Jandy). W ciągu dwóch miesięcy zagrała 48 spektakli w 8 największych miastach Polski.
W 2005 roku podjęła też – jako jedna z pierwszych – wyzwanie stworzenia własnego, prywatnego teatru w Warszawie, Teatru Polonia. Jest również fundatorką i Prezesem Zarządu Fundacji Krystyny Jandy na Rzecz Kultury. 16 stycznia 2010 roku Fundacja Krystyny Jandy na Rzecz Kultury świętowała otwarcie nowej sceny nazwanej Och-teatr, mieszczącej się w Warszawie przy ulicy Grójeckiej w sali dawnego kina Ochota.
W maju 2006 roku otrzymała nagrodę Medaille Charlemagne pour des Medias Europeens (Medal Karola Wielkiego Europejska nagroda mediów) za wybitny dorobek aktorski, zaangażowanie w europejskie porozumienie między Wschodem i Zachodem oraz walkę o równouprawnienie kobiet.
W tym samym roku za rolę Tonki Babić w spektaklu Ucho, gardło, nóż (w jej własnej reżyserii) została nagrodzona prestiżowym Feliksem Warszawskim.
5 stycznia 2008 zmarł jej mąż, Edward Kłosiński, którego poślubiła w 1981 roku. Jest matką trójki dzieci: córki Marii Seweryn oraz dwóch synów, Adama i Jędrzeja Kłosińskich. Mieszka w podwarszawskim Milanówku. Pisuje felietony m.in. do magazynu Poradnik Domowy, a wcześniej także do miesięczników Pani oraz Uroda.